وکیل

وکیل داوری

از گذشته تا به امروز افرادی بوده اند که اشخاص برای حل و فصل اختلافات فی مابین خود به آنها مراجعه میکردند که اصطلاحا به این اشخاص داور گفته میشود، طرفین اختلاف علی القائده میتوانند ماموریت رسیدگی به اختلاف و رفع آن را به شخص یا اشخاصی واگذار نمایند که شهرتشان به درستکاری و رعایت امانت،احاطه آنها به جنبه های تخصصی حقوقی ، یا … موجب جلب اعتماد گردیده و طرفین شخصا و یا توسط ثالثی آنهارا انتخاب نموده باشند ، در این صورت به داوری رجوع شده است.

وکیل داوری

بنابراین داوری عبارتست از حل و فصل اختلافات طرفین در خارج از دادگاه به وسیله شخص یا اشخاصی که طرفین یا ثالث آنهارا در این جهت انتخاب نموده اند،لذا داوری الی القاعده مبتنی بر توافق طرفین است.

تیم حقوقی وکالت تاپ با تالیف این مقاله قصد دارد به طور مفصل با معرفی قواعد و مقررات داوری، یاری رسان شما در گزینش داور مناسب باشد.

چرا به داور مراجعه کنیم؟

میتوان گفت برای تنظیم قراردادهای کلان یا مهم و حل دعاوی وجود داور برای جلوگیری از بروز اختلافات یا در صورت بروز، حل سریع آن ها لازم و ضروری است لکن انتخاب داور مناسب از دغدغه های طرفین قراردادها میباشد .از ویژگی های بارز یک داور خوب میتوان به تسلط بر قوانین و داشتن سواد حقوقی اشاره کرد.

مجموعه حقوقی وکالت تاپ این نوید را به شما میدهد که با بهره گیری از کادر مجرب حقوقی اعم از داوران رسمی و مورد تایید دادگستری یاری رسان شما در این امر مهم باشد.

وکیل داوری مجموعه حقوقی وکالت تاپ

 

 

وکیل پایه یک دادگستری و وکیل داوری سرکار خانم فاطمه مهرور

موافقت نامه داوری

لازمه برگزیدن داور توسط طرفین به منظور فصل  اختلافات احتمالی نیازمند انعقاد عقدی میباشد که از آن به عنوان موافقت نامه داوری یاد میشود.

موافقت نامه داوری عقدی است که به موجب آن طرفین توافق میکنند که دعوای خود را، چه در دادگاه طرح شده یا نشده باشد ویا اختلاف احتمالی بین خود را که در آینده ممکن است رخ دهد، برای رسیدگی و صدور رای به داوری یک یا چند نفر مراجعه نمایند. موافقت نامه داوری میتواند به دو صورت قرارداد داوری یا شرط داوری باشد

1_ قرارداد داوری

زمانی این قرارداد منعقد میشود که منازعه و اختلاف واقع شده،تفاوتی نمی نماید که در دادگاه دولتی طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح، در مرحله نخستین یا تجدید نظر باشد ، حتی چنانچه امر در دیوان عالی کشور مطرح باشد،امکان توافق به داوری وجود دارد.

2_ شرط داوری

شرط داوری زمانی محقق میگردد که موافقت نامه داوری به شکل شرط ضمن عقد باشد، این مهم وقتی است که دو یا چند نفر در ضمن معامله ای که انجام میدهند ملزم میشوند که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه کنند.در نتیجه این نوع داوری زمانی مورد توافق قرار میگیرد که نه تنها اختلافی میان طرفین در کار نیست بلکه ممکن است هیچگاه اختلافی رخ ندهد.اگر چه موافقت نامه داوری قبل از وقوع اختلاف معمولا به صورت شرط ضمن عقد واقع میشود لکن متعاملین میتوانند به موجب قرارداد جداگانه توافق نمایند که در صورت بروز هرگونه اختلافی بین آنان به داوری مراجعه کنند.

شرایط موافقت نامه داوری

موافقت نامه ی داوری چه به صورت شرط ضمن عقد چه به صورت قرار داد داوری دارای شرایطی است که میتوان آنها را به شرایط مشترک و شرایط اختصاصی تقسیم نمود.

1_ شرایط مشترک

شرایط مشترک را میتوان شرایطی نامید که میان قرارداد داوری و شرط داوری مشترک است از شرایط مشترک میتوان به اهلیت طرفین و قابلیت ارجاع اختلاف به داوری اشاره کرد.

اهلیت طرفین موافقت نامه داوری

بر اساس ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی، موافقت نامه داوری را تنها افرادی میتوانند منعقد کنند که اهلیت اقامه دعوا دارند. موافقت نامه داوری و ارجاع دعوا به داوری ممکن است توسط طرفین و یا وکیل آنها صورت گیرد. در این صورت به موجب قانون ،وکالت در ارجاع دعوا به داوری وتعیین داور باید در وکالت نامه ذکر شده باشد.

قابلیت ارجاع به داوری

اختلاف باید قابلیت داوری داشته باشد .بعضی از دعاوی قابلیت داوری ندارند که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.

دعاوی عمومی:

دعاوی عمومی که با نمایندگی دادستان ،در صورت ارتکاب جرم مطرح میشود قابل ارجاع به داوری نمیباشد.

دعوای ورشکستگی:

دعوای ورشکستگی که علیه تاجر یا شرکت تجاری،در پی توقف ،از سوی شخص متوقف، قابل ارجاع به داوری نیست.

دعاوی راجب به اصل نکاح و فسخ آن:

این دعاوی نیز قابل ارجاع به داوری نمیباشد.

2_ شرایط اختصاصی

شرایط اختصاصی قرارداد داوری

مطابق ماده 458 قانون آیین دادرسی مدنی ((در صورتی که تعیین داور پس از وقوع اختلاف باشد،موضوع اختلاف که به داوری ارجاع شده باید به طور روشن مشخص و مراتب به داوران ابلاغ شود)).

در صورتی که در قرارداد داوری داور یا داورها تعیین شده باشند ، قبول آنها شرط صحت قرارداد داوری نخواهد بود، چرا که در این صورت طرفین میتوانند به داور یا داورین دیگر مراجعه کنند.

شرایط اختصاصی شرط داوری

موافقت نامه داوری به صورت شرط داوری زمانی منعقد میشود که اختلاف و نزاعی در بین نبوده و وقوع آن نیز حتمی نمیباشد.

رابطه بین عقداصلی و شرط داوری  همانند رابطه عقد اصلی و سایر شروط است بنابراین

شرط داوری تابع عقد اصلی است.پس هیچ یک از طرفین پیش از بهم زدن عقد اصلی حق فسخ شرط داوری را ندارند.

تعیین داور

طرفین دعوا میتوانند داور یا داوران را پیش یا پس از بروز اختلافات تعیین نمایند ویا انتخاب داور یا داوران را به شخص ثالث یا دادگاه واگذار کنند.البته ممکن است که در توافق به داوری نه تنها داور تعیین نشده باشد بلکه تعیین آن به شخص ثالث یا دادگاه واگذار نشده باشد و طرفین نیز نتوانند در انتخاب داور  توافق کنند فوت،استعفا یا ممنوعیت داور نیز همواره در جریان داوری امکان پذیر است و در این صورت موضوع انتخاب داور جدید مطرح میشود.با توجه به این مطالب تعیین داور از نکات مهم است که باید بررسی شود.

تعیین داور توسط اصحاب دعوا

طرفین میتوانند داور یا داوران خود را قبل یا بعد از بروز اختلافات تعیین نمایند(ماده455قانون آیین دادرسی مدنی)چنانچه در موافقت نامه داوری  نعداد داوران مشخص نشده باشدهر یک از طرفین میبایست یک داور اختصاصی معرفی نمایند

تعیین داور توسط شخص ثالث

طرفین میتوانند در موافقت نامه داوری یا توافق جداگانه،انتخاب داور یا داوران را به شخص ثالث واگذار نمایند. شخص ثالث ممکن است حقیقی یا حقوقی باشد. شخص ثالثی که داور را تعیین میکند میکند باید تمام شرایطی را که طرفین در موافقت نامه داوری برای تعیین داور مقرر داشته اند رعایت نموده و مقررات مربوط به ممنوعیت از از داوری را نیز مورد توجه قرار دهد لذا شخص ثالث با رعایت مقررات مزبور ،در تعیین داور یا داوران مختار است.

تعیین داور توسط دادگاه

در برخی موارد طرفین در تعیین داوری به عنوان روش حل و فصل منازعه اختلافی ندارند و از پیش بر این روش به عنوان راه حل فیصله اختلافات توافق نموده اند، لیکن در تعیین داور اشکال ایجاد شده و دخالت دادگاه جهت رفع این اشکال ضروری است. قبل از ذکر موارد دخالت دادگاه در تعیین داور، باید گفت که براساس ماده 462 ق.آ.د.م دادگاه صالح برای تعیین داور یا داوران دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد. علاوه بر این ممکن است در داوری اختیاری، انتخاب داور به نحوی به عهده دادگاه قرار گیرد، همچنین ممکن است دادگاه در تعیین داور یا داوران در داوری اجباری نیز نقش آفرینی کند.

موارد انتخاب داور توسط دادگاه

  1.  توافق طرفین در سپردن امر انتخاب داور یا داوران به دادگاه
  2. طرفین میتوانند انتخاب داور یا داوران را به دادگاه واگذار نمایند.
  3. دادگاه در انتخاب داور موظف است مقررات مربئط به ممنوعیت از  داوری را رعایت نماید.
  4. 2_توافق نکردن طرفین در تعیین داور
  5. اگر طرفین در زمان بروز اختلاف نخواهند یا نتوانند به طور صریح در انتخاب داور توافق نمایند این امکان وجود دارد که دادگاه اقدام به تعیین داور یا داوران کند.
  6. عدم توافق طرفین در تعیین جانشین داور متوفی یا مستعفی
  7. ممکن است داور بعد از انتخاب به عنوان داور فوت کند،محجور شود یا استعفا دهد در این صورت نیز دادگاه مسئول انتخاب داور است مگر این که طرفین به داوری شخص دیگری توافق نمایند.
  8. خودداری شخص ثالث از تعیین داور

مدت داوری

مدت داوری باید مشخص شود تا مرجعه به داوری ،رسیدگی و صدور رای با تاخیر روبرو نشود و در مورد مدت داوری باید به شرح مدت قانونی،قراردادی و تعلیق مدت بپردازیم.

1_مدت قراردادی

توافق طرفین نسبت به مدت داوری ممکناست در موافقت نامه داوری یا پس از تنظیم آن صورت گیرد لذا به موجب ماده458قانون آیین دادرسی مدنی و تبصره ماده 484 قانون مذکور توافق طرفین نسبت به مدت داوری و همچنین تمدید مدت داوری از سوی قانون گذار پذیرفته شده است.

2_ مدت قانونی

اگر مدت داوری در قرارداد ذکر نشده باشد، مدت آن سه ماه میباشد(تبصره ماده 484قانون آیین دادرسی مدنی)مدت داوری مذکور در این ماده اختصاص به موردی دارد که موافقت نامه داوری پیش از بروز اختلاف تنظیم شده یاشد.

3_ توقف مدت

مدت داوری به هر ترتیب که تعیین شده باشد ممکن است متوقف شود.فوت حجر یا استعفای داوریا داوران در طول داوری،چون  در غیر مورد داوریِ شخص معین،مستلزم تعیین داور میباشد،مدت داوری تا انتخاب داور یا داوران جدید متوقف میگردد.از سوی دیگر چون رسیدگی به مسائل مربوط به وقوع جرم و همچنین رسیدگی به اصل نکاح،طلاق نسب و… از صلاحیت داور خارج است و ممکن است رسیدگی و صدور رای توسط داور،متوقف بر رسیدگی به امور مزبور باشد .

حقوق داور

1_حق الزحمه داور

داور مستحق حق الزحمه است. در صورتی که بین داور و اصحاب دعوا قراردادی درباره میزان حق الزحمه منعقد شود بر اساس آن عمل میشود، در غیر این صورت میزان حق الزحمه داور بر اساس آیین نامه* است.

*** حق الزحمه داوری برابر مقررات و در مهلت تعیین شده تا 50/000/000 ریال خواسته پنج درصد و نسبت به مازاد از پنجاه میلیون ریال تا 250/000/000 ریال سه درصد و مازاد برآن دودرصد خواسته خواهد بود مگر اینكه در قرارداد داوری توافق دیگری شود.(آیین نامه حق الزحمه داوری مصوب 1380)

مسئولیت داور

1_ مسئولیت کیفری

شخص داور علاوه بر حقوقی که شامل میشود دارای مسئولیت کیفری نیز میباشد،داور یا داوران در صورتی که در مقابل گرفتن وجه یا مال ، به نفع یکی از طرفین تصمیم گیری کند بر اساس ماده 588 قانون مجازات اسلامی به حبس از شش ماه تا دوسال یا مجازات نقدی از سه تا دوازده میلیون تومان محکوم میشود.

2_ مسئولیت انتظامی

نوعی مسئولیت شبه نظامی در ماده473قانون آیین دادرسی مدنی برای داور پیش بینی شده است.به موجب این ماده در صورتی که داور پس از قبول داوری، بدون عذر موجه از قبیل مسافرت یا بیماری یا امصال آن ،در جلسه داوری حاضر نشود یا از داوری استعفا دهد ویا از دادن رای خودداری کند ،تا پنج سال از حق انتخاب شدن به عنوان داور محروم است.

3_مسئولیت مدنی

داوران از مصونیت مدنی برخوردار نمیشوند چرا که بر اساس قاعده عام مقرر در ماده 1 قانون مسئولیت مدنی ،چنانچه موجب ضرر شوند مسئول جبران خسارات ناشی از عمل خود میباشند.

رسیدگی دادگاه با وجود موافقت نامه داوری

علی رقم وجود داور اگر یکی از طرفین مدعی تضییع حق خود باشد آیا میتواند برای رسیدگی به دادگاه دولتی مراجعه کند؟و دادگاه دولتی صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد ؟

در پاسخ به این سوال میتوان گفت:صلاحیت رسیدگی دادگاه به موضوع موافقت نامه داوری در مواردی پیش بینی شده است ،بنابراین رسیدگی دادگاه به موضوع موافقت نامه داوری خلاف قواعد آمره نمیباشد و در این صورت طرفین میتوانند خلاف آن عمل کنند،لذا میتوان گفت در صورتی که خوانده تا پایان اولین جلسه دادرسی اعتراض ننمایند،بر اساس ماده 87 قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی دادگاه بلا مانع و قانونی خواهد بود.

رسیدگی داور

داوران در رسیدگی تابع مقررات آیین دادرسی نمباشند ولزوما باید مقررات داوری را رعایت کنند،در عین حال داوران مکلف به رعایت اصولدادرسی (اصل تناظر،رعیت حق دفاع طرفین و…)میباشند.

قانون گذار تشریفتی مانند ترتیب تشکیل جلسه و شیوه رسیدگی و دعوت برای حضور را به داوران واگذار نموده،البته دذ مواردی که ارجاع به داوری از طریق دادگاه به عمل آمده دعوت به حضور در جلسه به موجب اخطاریه دفتر دادگاه عمل میشود(ماده 484 قانون آیین دادرسی مدنی)

در صورت تعدد داوران،باید جلسه رسیدگی دست کم ،برای حضور رسیدگی ،مشاوره و صدور رای آنان،تعیین و به آگاهی تمامی داوران رسانده شود.

داوران در محدوده مواققت نامه داوری و مقررات مربوط به داوری به قضاوت میپردازند،درعین حال افزون بر آنکه قانون گذار اموریرا حتی اگر حقوقی باشدغیر قابل ارجاع به داوری اعلام نموده، رسیدگی به جرایم را نیز تنها در صلاحیت دادگاه ها قرار داده است،اما این احتمال وجود دارد که رسیدگی به امری که به داور ارجاع شده و صدور رای نسبت به آن ،متوقف بر رسیدگی به امور مورد اشاره و صدور رای نسبت به آنها باشد.

در صورتی که داوران اختیار صلح داشته باشند میتوانند دعوارا به صلح خاتمه دهند لکن ذاذن اختیار صلح به داوران مستلزم طوافق طرفین است که ممکن است در موافقت نامه داوری یا پس از آن، حتی در جریان رسیدگی داور صورت گیرد.

زوال داوری

زوال و پایان یافتن داوری مواردی را شامل میشود که به آنها اشاره میشود.

1_توافق طرفین

همانگونه که داوری با توافق طرفین صورت میگیرد با توافق و تراضی طرفین نیز از بین میرود.از بین رفتن داوری نه تنها ممکن است پیش یا پس از رجوع به داور یا در جریان رسیدگی داور باشد بلکه میتواند پس از صدور رای نیز حاصل شود.

ماده 486 قانون آیین دادرسی مدنی به طرفین حق داده است که رای داور را به اتفاق به طور کلی یا قسمتی از آن را رد کنند، در این صورت رای در قسمت مردود بلا اثر خواهد بود.

در صورتی که داوری به این علت زائل گردد چنانچه اختلاف به طریق دیگری از جمله داوری دوباره حل نشود،رسیدگی در صلاحیت دادگاه قرار میگیرد،در غیر این صورت،رسیدگی به دعوا در دادگاه با تقدیم دادخواست به عمل خواهد آمد.

2_فوت و حجر یکی از طرفین

بر اساس ماده 481 قانون آیین دادرسی مدنی فوت یا حجر یکی از اصحاب دعوا موجب زوال داوری میگردد البته لازم به ذکر است فوت و حجر یکی از اصحاب دعوا تنها در صورتی باعث از بین رفتن داوری میگردد که که پیش از صدور رای داور باشد.

3_صادر نشدن رای در مدت داوری

داور باید در مدت داوری که قانون تعیین کرده (سه ماه)یا طبق مدت  توافق شده طرفین داوری کند لذا چنانچه داور نتواند در مدت داوری توافق نماید و طرفین به داوری شخص یا اشخاص دیگر تراضی ننمایند.داوری زائل شده و رسیدگی در صلاحیت دادگاه قرار میگیرد.(ماده474قانون آیین دادرسی مدنی)

4_ صدور حکم به بطلان رای داور

طبق ماده 491 قانون آیین دادرسی مدنی چنانچه حکم به بطلان رای داور صادر شود

،رسیدگی به دعوا در صلاحیت دادگاه قرار میگیرد.

5_ زوال دعوا

زوال داوری ممکن است به علت زوال دعوا باشد.

صدور رای داوری

رای داور باید پس از ختم رسیدگی صادر شود لذا داوری زمانی خاتمه میابد که از جمله اصل تناظر رعایت شود،بدین معنا که به طرفین فرصت و امکان طرح ادعا،ادله و استدلالات خود و نیز مورد مناقشه قرار دادن ادعاها، ادله و استدلالات رقیب داده شده باشد.

با توجه به ماده482 قانون آیین دادرسی مدنی قاعده و یا قواعدی  حقوقی که رای داور بر مبنای آن صادر شده الی القائده باید در رای مورد مشاهده قرارگیرد.

تصحیح رای داور

در تنظیم و نوشتن رای داور نیز ممکن است سهو قلم رخ دهد ویا در محاسبه اشتباه صورت گیرد لذا داور یا داوران تا پیش از پایان مدت داوری راسا نسبت به تضحیح آن اقدام می نمایند،اما پس از پایان داوری تا پایان مهلت اعتراض به رای داور تصحیح رای در موارد مزبور مستلزم درخواست طرفین یا یکی از آنان میباشد و داور یا داوران مکلفند ظرف مدت بیست روز از تاریخ درخواست تصحیح در این خصوص تصمیم بگیرند.

شکایت نسبت به رای داور

طرفین میتوانند نسبت به رایی که داور صادر نموده شکایت کنند، حتی اگر رای را بر اساس حق صلح صادر کرده باشد.قانون گذار  شکایت طرفین نسبت به رای داور را در مواردی اعتراض و در مواردی درخواست صدور حکم به بطلان رای داور و در موردی نیز درخواست ابطال رای داور نامیده است.

اجرای رای داور

قانیون گذار به محکوم علیه حسب مورد بیست روز یا دو ماه از تاریخ ابلاغ رای فرصت داده است که رای داور یا داوران را به اختیار اجرا نماید، در غیر این صورت اجرای اجباری رای علیه او امکان پذیر است.دادگاه مکلف است طبق رای داور برگ اجرایی صادر نماید.

در پایان باید گفت داوری و انتخاب داور در دعاوی و قراردادها موضوعی بسیار مهم میباشد و شخص داور تاثیری حیاتی در حل و فصل اختلافات دارد لذا بهتر است در قراردادها از داور مجرب استفاده شود تا در صورت بروز اختلافات توان رسیدگی به آنها و در نهایت فصل نزاع های احتمالی را داشته باشد.

تیم حقوقی وکالت تاپ با بهره از کادر حقوقی مجرب آماده ارائه تمامی خدمات حقوقی از جمله داوری میباشد.

5/5 - (2 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا